Παρασκευή 29 Ιουνίου 2007

Η Ανώτατη Εκπαίδευση δεν έχει ανάγκη μεταρρύθμισης, αλλά ανασυγκρότησης, με γνώμονα τις δώδεκα βασικές κατευθύνσεις που ακολουθούν: 1. Σκοπός και μέτρο της προόδου της Ανώτατης Εκπαίδευσης πρέπει να πάψει να είναι η συμμετοχή της στην κερδοφορία και να γίνει η συμβολή της στη γενική ευημερία, στην απαλλαγή της ανθρώπινης ζωής από το μόχθο, τη στέρηση, την άγνοια και τις προκαταλήψεις, γιατί αυτός είναι ο σκοπός της επιστήμης που τα πανεπιστήμια οφείλουν να υπηρετούν. 2. Η Ανώτατη Εκπαίδευση πρέπει να είναι δημόσια και δωρεάν και να παρέχεται από δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από το κράτος. Η επιστήμη, σαν προϊόν της εργασίας χιλιάδων επιστημόνων και στοχαστών μέσα στους αιώνες, είναι κοινωνικό δημιούργημα και κοινωνική ιδιοκτησία. Κανείς δεν επιτρέπεται να την εκμεταλλεύεται και να την ιδιοποιείται για όφελος ατομικό. 3. Για να εκπληρώσει την κοινωνική της αποστολή, η Ανώτατη Εκπαίδευση πρέπει να διαθέτει στο σύνολό της το υψηλότερο δυνατό επιστημονικό επίπεδο. Χρειάζεται δηλαδή να είναι Ενιαία, με ισότιμα ιδρύματα που δεν ανταγωνίζονται, αλλά συνεργάζονται: Εχθρό τους δεν έχουν τα άλλα ιδρύματα, αλλά τους καταναγκασμούς της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Φιλοδοξία τους δεν είναι η εξουδετέρωση του αντιπάλου για να επιβιώσουν ή να ανέβουν στο βάθρο της «αριστείας», αλλά η συνένωση των επιστημονικών τους δυνάμεων για την καταπολέμηση αυτών των καταναγκασμών. 4. Η έρευνα, η παραγωγή νέας γνώσης και όχι μόνον η αναπαραγωγή της παλιάς είναι το ειδοποιό χαρακτηριστικό της Ανώτατης Εκπαίδευσης, το στοιχείο που τη διακρίνει από τις προηγούμενες βαθμίδες. Ιδρύματα που δε διεξάγουν έρευνα δεν μπορεί να ανήκουν στην Ανώτατη Εκπαίδευση - όπως διατάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή - ούτε μπορεί η ερευνητική εργασία να αποκόπτεται από τη διδασκαλία και να διπλαμπαρώνεται σε εφτασφράγιστα και χειραγωγούμενα από τα μονοπώλια εργαστήρια και Ερευνητικά Ινστιτούτα προς αποφυγήν της «βιομηχανικής κατασκοπίας». 5. Τα αποτελέσματα της ερευνητικής δουλιάς πρέπει να είναι ελεύθερα και ανοιχτά στον καθένα, για να μπορεί η επιστήμη να προχωρά ανεμπόδιστη από τα διάφορα νομικά σύνεργα κατοχύρωσης του μονοπωλιακού ελέγχου της (πατέντες, άδειες εκμετάλλευσης, ιδιωτικά συμβόλαια κλπ.). Προπαντός όμως η ελεύθερη διάδοση της επιστήμης είναι αναγκαία για να εμποδιστεί η μονοπωλιακή εκμετάλλευσή της και τα θαυμαστά επιτεύγματά της στην ιατρική, στη βιολογία, στη φαρμακευτική και τους άλλους τομείς, να γίνουν προσιτά σε όλο το λαό και όχι μόνο στους λίγους που μπορούν να τα ακριβοπληρώνουν. 6. Θεμελιώδης όρος για την επιστημονική υπόσταση των ανώτατων ιδρυμάτων - μαζί με την έρευνα - είναι η διαφύλαξη του επιστημονικού αντικειμένου σπουδών. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ανήκουν στην Ανώτατη Εκπαίδευση τα διάφορα προγράμματα ασυνάρτητων μαθήσεων που κατασκευάζει η αγορά και τα οποία ο νόμος - πλαίσιο αποκαλεί «γνωστικά αντικείμενα», ενώ η ΕΕ «διεπιστημονικότητα»! Η εξέλιξη της επιστήμης σε συνδυασμό με τις κοινωνικές ανάγκες είναι οι παράγοντες που πρέπει να καθορίζουν το αντικείμενο των σπουδών και όχι οι εκμεταλλευτικές ανάγκες των επιχειρήσεων για ευέλικτο εργατικό δυναμικό μιας χρήσης. 7. Η επιστημονική γνώση δεν μπορεί ποτέ να είναι προσαρμοσμένη στις εφήμερες ανάγκες της αγοράς, γιατί η επιστήμη είναι η αδιάκοπη προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει τα πιο σταθερά και ανθεκτικά στο χρόνο στοιχεία της πραγματικότητας, τις εσωτερικές σχέσεις και τους νόμους που την κυβερνούν. Η «κατάρτιση», που καλούνται σήμερα να υπηρετήσουν τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, δεν έχει καμία θέση στην Ανώτατη Εκπαίδευση γιατί δεν είναι επιστημονική γνώση, αλλά ένα εμπόρευμα που σαν τ' άλλα εμπορεύματα φθείρεται και χάνει την αξία της, μετατρέποντας τους αποφοίτους σε ισόβιους γυρολόγους των καταρτίσεων και της ψευτοαπασχόλησης. 8. Το περιεχόμενο και η διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών διαμορφώνεται με κριτήριο την κατάκτηση από τους αποφοίτους βαθιάς γνώσης του επιστημονικού αντικειμένου και ικανότητας για ελεύθερη κρίση, αυτονομία και δημιουργικότητα στην επιστημονική εργασία και στο επάγγελμα. Γι' αυτό το πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος είναι επιστημονικά διαρθρωμένο ώστε να μεταδίδει στους φοιτητές όλη την απαιτούμενη για το αντικείμενο των σπουδών τους γενική και ειδική γνώση, καθώς και να τους εισάγει στις μεθόδους της έρευνας, αντί να αρκείται σε μια απλή μετάδοση μεθόδων εκμετάλλευσης και εργαλειακής χρήσης της υπάρχουσας γνώσης. Το πτυχίο αποτελεί τη μόνη απόδειξη ότι ο κάτοχός του διαθέτει όλα τα απαιτούμενα προσόντα για την άσκηση του επιστημονικού επαγγέλματος. 9. Οι προπτυχιακές σπουδές είναι ενιαίες και διακρίνονται από τις μεταπτυχιακές στο ότι σε αυτές το βάρος δίνεται στη μετάδοση της γνώσης που έχει ήδη παραχθεί, ενώ στις μεταπτυχιακές το βάρος δίνεται στην παραγωγή νέας γνώσης. Οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι επίσης ενιαίες και οδηγούν αποκλειστικά σε διδακτορικό δίπλωμα. Η διάσπαση των προπτυχιακών σπουδών σε ταχύρυθμους κύκλους «κατάρτισης», που προβλέπει η Διαδικασία της Μπολόνια (σύντομος μονοετής, τριετής, διετής), δεν υπαγορεύεται από τις ανάγκες της επιστήμης, αλλά από τις απαιτήσεις των πολυεθνικών για μερική και ληξιπρόθεσμη απασχόληση των αποφοίτων στο πλαίσιο της διαρκούς εναλλαγής επαγγελμάτων. 10. Η καλλιέργεια επιστημονικής κοσμοθεωρητικής αντίληψης και διαλεκτικού τρόπου σκέψης αποτελεί βασικό μέλημα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα στην εποχή μας που η τεράστια συσσώρευση γνώσης καθιστά αδύνατη την κατάκτησή της από τον μεμονωμένο επιστήμονα κι ερευνητή, η ανάπτυξη επιστημονικής κοσμοαντίληψης είναι καθοριστικός όρος για να μπορεί ο κάθε επιστήμονας να ξεπεράσει τις διαχωριστικές γραμμές του καταμερισμού του, να δει πέρα από το στενό ορίζοντα του αντικειμένου του τον κόσμο ενιαία, σαν ολότητα, στην κίνηση και στην αλληλεξάρτησή του, όπως πραγματικά είναι. 11. Η ανταπόκριση των πανεπιστημίων στην κοινωνική τους αποστολή δεν είναι θέμα μηχανισμών επιθεώρησης και μέτρων συμμόρφωσης, που εύσχημα αποκαλούνται «αξιολόγηση» και «κοινωνική λογοδοσία». Πρώτα και κύρια είναι ζήτημα μιας άλλης, συλλογικής οργάνωσης και προγραμματισμού της παραγωγής και της κοινωνίας. Από τη στιγμή που η κοινωνία θα θέτει συλλογικά τους στόχους της, θα πάψει ο έλεγχος του βαθμού εκπλήρωσής τους να είναι μια διαδικασία καταναγκαστική, όπως γίνεται σήμερα, που οι στόχοι καθορίζονται από το συμφέρον της ολιγαρχίας του πλούτου και είναι αντίθετοι και εχθρικοί προς τη μεγάλη πλειονότητα των πανεπιστημιακών, των φοιτητών - σπουδαστών και του λαού. Σε μια τέτοια προοπτική η πανεπιστημιακή κοινότητα μαζί με την εργατική τάξη και το λαό, όντας συμμέτοχοι στον κοινωνικό σχεδιασμό, θα νιώθουν δική τους υπόθεση την υλοποίησή του. Επομένως, 12. Ο αγώνας για την ανασυγκρότηση στην Ανώτατη Εκπαίδευση συνδέεται με τον αγώνα για την ανασυγκρότηση όλης της κοινωνίας. Η ενιαία πάλη για μια άλλη εξουσία, που θα κατευθύνεται από το λαό και προς το λαό, είναι ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθούν οι ανεξάντλητες δυνατότητες που έχει η επιστήμη να ανυψώνει την υλική και πνευματική στάθμη όλης της κοινωνίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: